خصوصیات شتر

لب‌های شتر دارای گسترش حرکتی خوبی است و لب بالائی به دو بخش تقسیم شده است و ملاحظه می‌گردد که لب پایینی در شترهای مسن بوضوح آویزان است. در این حیوان نیز، همانند دیگر نشخوارکنندگان برروی فک پایینی شتر تنها دندان پیشین وجود دارد و این دندان‌ها در فک بالائی وجود ندارد. دهان شتر همیشه باز است و حیوان آواهای بلند و آزار دهنده‌ای از خود در می‌آورد و هنگامی که حیوان چنین آواهائی از خود در می‌آورد اگر به دهان او بنگریم در موخره دهان می‌توانیم توده‌ای سرخ رنگ را ببینیم که احیاناً تا بخش جلوئی دهان می‌رسد و به دید می‌رسد که برگرده این توده مرطوب کردن ناحیه انتهایی حنجره است و در نتیجه کمک می‌کند حیوان در برابر تشنگی مقاومت کند. (این توده بالاخص درهنگام فصل جفتگیری، که شتر نر مست بدون دلیل به دیگران حمله می‌کند، و بیضه‌ها و مثانه و اجزای دیگر بدن را گاز می‌گیرد، در خارج از دهان نیز مشاهده می‌گردد).

شتر در بالای پس سر خود غده‌ای نرم و مرطوب دارد که برگرده ترشحی آن در هنگام مستی شتر است. در حالی که بقیه اجزای بدن بی بر و برگرد خشک می‌باشد. در ناحیه مفصل پاها، پوست شتر کلفت و خشن می‌گردد که به آن پینه می‌گوییم. این پینه‌ها بیشتر در جاهائی از بدن مشاهده می‌گردد که شتر بر روی آنها می‌نشیند تا باقی بدن خود را از اصطکاک با زمین محافظت نماید و هم چنین شتر در ناحیه جناغ سینه نیز پینه بزرگی دارد که شتر را در هنگام نشستن بر روی زمین در حفظ تعادل کمک می‌رساند. کوهان شتر یک توده چربی است که حجم آن بر حسب شتر، سن وی و سلامتی یا بیماری وی تغییر می‌یابد.

پاهای شتر به گونه‌ای فرگشت(تکامل) یافته است که حیوان را در هنگام راه رفتن بر روی شن‌های نرم یاری کند، ولی به هر حال این پاها با هر گونه زمینی به جز زمین‌های گل‌آلود بارهت دارد. اما سم‌های حیوان واضح و آشکار نبوده و در داخل بافت کراتینه کف پا فرار گرفته است. کف پا محکم بوده و دارای ناخن‌های سخت و کوتاهی در مقدمه است و هنگامی که کف پا بر روی زمین گذاشته می‌شود به خوبی منبسط می‌گردد و انگیزه تثبیت پا بر روی شن‌ها می‌گردد و این در حالی است که شتر با سختی فراوان بر روی زمین‌های گلی و لغزنده راه می‌رود.

دستگاه گوارش شتر همچون دیگر نشخوار کنندگان دارای معده چهارگانه است هر چند که هزار لای شتر، رشد و گسترش چندانی نیافته است. شتر دارای رفتار ویژه‌ای است. این حیوان هر چند که حیوانی بردبار و آرام است اما احیاناً و به صورت ناگهانی مهاجم می‌گردد (به‌ویژه در فصل جفت‌گیری) و به همین جهت بهتر است که در هنگام کار، شتران نر و ماده از هم جدا گردند در اوقات دیگر شترها مطیع و آرام هستند. علی رغم اینکه در هنگام گرفتن افسار آنان و یا نهادن بار، از خود آواهای بلند آزار دهنده در می‌آورند خطری نخواهند داشت و معمولاً شتران اخته شده در مقایسه با شتران نر آرام‌تر هستند. شتر نسبت به تحمل درد و در قبال بیماریها تا حدودی مقاوم‌تر از دیگر دام‌هاست و هیچگونه علایم خستگی و ناراحتی از خود بروز نمی‌دهند. به همین جهت باید که به دقت آن‌ها را تحت دید داشت زیرا در هنگام بیماری نیز بدون هیچگونه اظهار ناراحتی هم چنان به کار خود ادامه می‌دهند.

نامگذاری

هر قومی نامگذاری ویژه خود را برای شتر دارد. از اسامی شتران در بین ترکمنها می‌توان به زیر اشاره نمود:

۱- بچه شتر ۱ ساله، کوشک

۲- کمی که بزرگتر شد، اوشک

۳- سمبل شتر ترکمن که بسیار زیباست و به رنگ سفید است، آق مایا نام دارد.

مایا گاهی هم نام دختر انتخاب می‌شود.

۴- بزرگترین شتر در گله شتران را آروانا گویند.

۵- شتر چهار ساله، دوج

۶- شتر ماده، دیه‌است.

حکایت (چاپلوسی)

سلطان محمود را در حالت گرسنگی خوراک بادنجان بورانی پیش آوردند. خوشش آمد. گفت: «بادنجان طعامی است خوش.» ندیمی به تعریف از بادنجان پرداخت. سلطان چون سیر شد، گفت: «بادنجان سخت مضر چیزی است.» ندیم باز درباره مضرات بادنجان زیاده روی کرد. سلطان گفت: «ای مردک تا این زمان به تعریف از آن می پرداختی؟»

گفت: «من ندیم توأم، نه ندیم بادنجان. مرا چیزی باید بگویم که تو را خوش آید، نه بادنجان را».

عبید زاکانی ادیب توانا در این حکایت طنز به زیبایی، چهره نازیبای افراد چاپلوس را می نمایاند که می کوشند با چرب زبانی، ضدارزش ها را ارزش و بدی ها را نیکی، پلیدی ها را زیبا و یا برعکس اینها نشان دهند و مردم را بفریبند.

شگفتا که بیشتر افراد ضعیف و فرومایه که چیزی بارشان نیست و بر اثر روابط و زد و بندها به مقام و موقعیتی دست یافته اند، از مدح و ستایش این گونه افراد لذت می برند و بساطشان را روز به روز گسترش می دهند، ولی افراد بالیاقت و شایسته که نیازی به تعریف و تمجید بی جا نمی بینند، به شدت با آنها مقابله می کنند.

امام علی علیه السلام می فرماید: «زنهار پرهیز کن از چاپلوسی و تملق که از خصلت ایمان نیست».

ناگفته نماند تملق و چاپلوسی، شخصیت گوینده را تخریب و مخاطب را مغرور می سازد.

پیام متن:

پرهیز از تملق و چاپلوسی برای حفظ ایمان.

حکایت (خاموشی)

معاویه خلیفه اموی با عقیل، برادر امام علی علیه السلام نشسته بودند. معاویه رو به حاضران کرد و گفت: ای اهل شام! این کلام خداوند متعال را شنیده اید که می فرماید: «تَبَّتْ یَدا أَبی لَهَبٍ» (بریده باد دو دست ابی لهب) (لهب:) گفتند: آری. معاویه گفت: «ابولهب» عموی عقیل است. عقیل هم بلافاصله گفت: ای اهالی شام این کلام خداوند متعال را شنیده اید که می فرماید: «وَ امْرَأَتُهُ حَمّالَةَ الْحَطَبِ» (و زن او که حمل کننده هیزم است.) (لهب: 4) گفتند: آری. عقیل گفت: «حمّالة الحطب» عمه معاویه است.

در این حکایت، جامی فواید خاموشی در برابر عیوب دیگران را یادآور می شود. اگرچه سکوت و خاموشی در برابر انحراف ها، ستم ها، حق کشی ها و سم پاشی های دشمنان دین، عملی ناپسند و نابخشودنی است، ولی در برابر عیوب خود و دیگران نشانه خرد، آگاهی، تیزهوشی و عبادت است. چنان که رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم می فرماید: «سکوت والاترین عبادت هاست».

زیرا استوارتر از شیوایی در گفتار، خموشی است در جایی که سخن گفتن شایسته نیست. از سوی دیگر، چون خموشی، عیب ها را در خود پنهان می دارد، «خزانه داری برتر از خاموشی نیست.»

با وجودی که سکوت در برابر عیب های خود و دیگران سهل و آسان می نماید، ولی در عمل کاری بس مشکل است که گاه حتی باهوش ترین افراد از آن به دلایل گوناگون از جمله غوطه ور شدن در گناه، خودخواهی و خودپسندی غافل می شوند. به گونه ای که پرده های غرور بر چشمان آنها سایه می افکند و بدون توجه به عیب های خود به عیب جویی از دیگران می پردازند و با زبان خویش، زمینه برملاشدن عیب های خود را فراهم می کنند. این واقعیتی است که در منابع دینی هم بدان تأکید شده است. امام علی علیه السلام می فرماید: «هر که عیب جویی کند، عیب جویی شود و هر که دشنام دهد پاسخ شنود».

در حکایت بالا نیز معاویه با تمام سیاسی کاری و هوشمندی اش، به سبب غوطه ور شدن در گناه و خودخواهی، یک لحظه از نسب خویش غافل شد و به قصد تحقیر، نَسب عقیل را به ابولهب نسبت می دهد، ولی غافل از اینکه عقیل جسورتر و نکته سنج تر از آن است که بتوان از او عیب جویی کرد. ازاین رو، با آگاهی کامل از پیشینه ننگین معاویه با پاسخی به هنگام او را سرافکنده می سازد. در حالی که معاویه می توانست با سکوت و خاموشی و حفظ اسرار و عیب خویش مرتکب گناه عیب جویی از دیگران هم نشود. بی شک، سعادتمند و خردمند کسی است که بر عیب دیگران سرپوش بگذارد و بر عیب خود بینا باشد.

عیب مردم را مگو ای خودپرست	عیب جویی هم به دنبال تو هست
تو عیوب دیگران سازی بیان	دیگری عیب تو آرد بر زبان
گر خردمندی و داری عقل و هوش	تا توانی عیب ها را پرده پوش

صغیر اصفهانی

پیام متن:

خموشی به موقع، انسان را از لغزش هایی چون عیب جویی نگه می دارد.

حکایت (تبلیغ نازیبای دین)

فردی با صوت نازیبا، مشغول تلاوت قرآن بود. صاحب دلی بر او گذشت و گفت: ماهیانه چه مبلغی برای تلاوت قرآن دریافت می کنی؟ قاری قرآن گفت: مبلغی در قبال تلاوت قرآن دریافت نمی کنم. فرد صاحب دل دوباره پرسید: پس چرا به خود زحمت تلاوت را می دهی؟ تلاوت کننده قرآن گفت: برای رضای خدا می خوانم. فرد صاحب دل گفت: رضای خدا در این است که بدین شیوه قرآن را تلاوت نکنی.

سعدی در این حکایت و در چندین حکایت دیگر در کتاب ارزشمند گلستان به این مهم پرداخته است و بر این باور است که اگر قرار است سمبل یا نمادی از دین (تلاوت قرآن، اذان، موعظه و...) به جامعه عرضه شود، باید زیبا و دلپذیر ارائه گردد که سبب رونق بازار مسلمانی شود، نه سبب رکود آن. به همین سبب در این حکایت از صوت نازیبای قاری قرآن انتقاد می کند و می گوید:

گر تو قرآن برین نمط خوانی

ببری رونق مسلمانی

جالب اینکه مولانا هم در مثنوی به نوعی دیگر، از نازیبا معرفی کردن دین انتقاد می کند و در حکایتی نغز از مؤذن بدصدایی در آبادی سخن به میان آورده است که نیمی از مردمان آن مسلمان و نیم دیگر کافر بودند و او همچنان اذان می گوید و به اعتراض مسلمانان توجهی نمی کند. تا اینکه صدای ناهنجار او سبب می شود، دختر کافری که قصد داشت مسلمان شود، تصمیم خود را رها کند. پدر دختر که نمی خواست او مسلمان شود، با خشنودی از این واقعه شوم برای تشکر از مؤذن بدصدا، هدیه هایی به ارمغان برای او می آورد و می گوید:

آنچه کردی با من از احسان و بر

بنده تو گشته ام من مستمر

پیام متن:

بهتر است سمبل ها و نمادهای دینی، به شیوه ای جذاب عرضه شوند.

امروز به نام پدران نام گرفت /  زن رفت و ز همسر خودش وام گرفت

هر مرد در این روز بدیدم، کادو / جوراب ، لباس   زیـــر یا مام گرفت


 * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *

شاعر در بیت دیگری می فرماید:

روز مرد است و عجب! کادوی ما نایاب است / گر چه این دُر گرانقدر همان جوراب! است


 * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *

سلام ، ولادت با سعادت حضرت علی(ع)

و روز پر شکوه و مهم مرد

به تو نامرد هیچ ربطی نداره !

 * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *

وای روز مادر و روز پدر / جدم از ناراحتی آید به در

روز مادر یک النگو می دهم / زن دهد جوراب در روز پدر

تازه پول دومی را هم زمن / می ستاند از طریق گل پسر

قیمت جوراب من هم لاجرم / از النگو هست قدری بیشتر !


 * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *

 

 عکس شکوفه های بهاری

 عکس طبیعت در نوروز

 عکس درختان سبز بهاری

 عکس جنگل در بهار

 عکس طبیعت بهاری

 عکسهای آغاز سال نو

فاطمه یعنی شرف،یعنی حجاب, فاطمه فخر زنان، روز حساب

فاطمه یعنی رضای کردگار

شاهکار  خلقت  پروردگار.

 
......................................
 

روز زن مبارک باد...

با دادن یک هدیه خود را یک سال بیمه بدنه و اعصاب کنید!

 

 ......................................

دو موجود هستی گرامی تر است

یکی میهن و دیگرش مادر است

ستایش کنم زن که او مادر است

که مادر سزاوار زیب و زر است

تو ای مادر من نوای میهن من

کنم خواب در اغوشت ای سرور من

 
..........................................
 

مادر:

کاشکی می شد بهت بگم؛

چقدر صدات و دوست دارم

لالایی هات و دوست دارم؛

بغض صدات و دوست دارم

در دنیا باشید ، ولی با دنیا نباشید

در دنیا زندگی کنید، ولی از دنیا بگذرید . . .

.

.. اس ام اس فلسفی ..

.

زبانت ز عقلت حکایت کند  / بیانت ز فضلت روایت کند

تو را نیست گر عقل و فضل و ادب  / ز گفتار بیهوده بربند لب‏ . . .

.

.. اس ام اس فلسفی ..

.

عجیب است

که انسان نه می تواند برای تولدش شادی کند  و نه برای مرگش عزا بگیرد . . .

.

.. اس ام اس فلسفی ..

.

“ریشه” گلی است که به شهرت پشت کرده است . . .

جبران خلیل جبران

.

.. اس ام اس فلسفی ..

.

نگاه به کار مفیدم، کَس نمی کند

هزار دیده منتظر یک اشتباه من است . . .

.

 

شتر

شُتُر یا اُشتُر را که در زبان پهلوی ushtar می‌گفتند حیوانی است نیرومند و تنومند با توش و توان بالا از خانواده شترسانان؛ نشخوارکننده و با دست و گردنی دراز. بر پشت خود یک یا دو کوهان دارد که ساختارش از پیه و چربی است. در دین اسلام گوشت او حلال است.اما ذبح آن با دیگر جانوران حلال گوشت متفاوت است و آن را نهر میکنند و اگر سر آن را مانند گوسفند قبل از نهر ببرند گوشت آن حلال نیست. شیرش نیز نوشیده می‌شود ولی بیشتر کاربرد بارکشی دارد. پشم و پوستش نیز برای ریسندگی و پارچه بافی و کفش دوزی کاربرد دارد. گونه‌های دیگری از شتر نیز در آمریکای جنوبی زندگی می‌کنند،به نامهای لاما ، الپاگا ، گوانا که دارای کوهان نیستد. شُتُر خصوصیات خاصی دارد که اهم آنها تحمل شرایط سخت صحرا و دمای گوناگون و به ویژه گرمای شدید تابستان وکمبود آب وعلوفه است ، همچنین ترکیب جسمانی شتر با دیگر جانوران اختلاف زیادی دارد، واین اختلاف باعث شده که شتر در طول ایام سال در صحرا زندگی کند واز بوته های ودرختچه های گوناگون صحرایی وکویری تغذیه نماید، حتی اینکه می‌تواند از بوته های شور و خاردار نیز تغذیه نماید. عرب ها از زمان‌های بسیار دور از شتر استفاده کرده و می‌کنند، وحتی به این حیوان اهلی لقب کشتی صحرا سفینة‌الصحراء داده‌اند. شتر حیوان مفیدی است وکاربردهای فراوانی دارد . این حیوان علاوه بر اینکه وسیله اصلی رفت و آمد ساکنین صحراست ، از سوئی دیگر می تواند غذای آدمی و وسایل مورد نیاز دیگر را به انسان عرضه کند و انسان می تواند بوسیله تغذیه با شیرشتر و گوشت شتر ، تا هفته ها در صحرا زنده بماند . هم چنین می توان از چربی کوهان به جای کره استفاده کرد و پشم شتر را در ساختن خیمه ها ، پتو ، فرش ،‌لباس های پشمی ،‌طناب و ریسمان به کار برد . هم چنین می توان از مدفوع خشک شده شتر برای روشن کردن آتش استفاده کرد و پس از کشتار شتر می توان از پوست آن برای ساختن کفش ، و مشک و غیره ، ....استفاده کرد . شتر از حیواناتی است که با محیط های خشک و بی آب و علف و صحرا سازگار شده واین سازگاری باعث شده است که به خوبی قادرباشد آب و هوای گرم و خشک ، بی آبی و کم غذائی را تحمل نماید . کوهان ، عضوئی قابل توجه در شتر است که فقط از چربی و عضلات تشکیل شده و در آن استخوانی وجود ندارد و شتر درشرایط بی غذائی تا چندین روز می تواند با اعتماد به وجود این چربی و سوخت و ساز آن زنده بماند. کف پای شتر حالت مخصوص به خود دارد و از دو بخش تشکیل شده است و کلفت و پهن است و مانع از این می شود که پای شتر درشن های ریز صحرا فرو رود . چشم های شتر دارای مژگان های بلندی است که به همراهی پلک ها ، چشم ها را از طوفان های شنی و از تابش شدید آفتاب محافظت می کند . منخرین شتر دارای شکاف های طولی است که شتر در هنگام تنفس می تواند بینی را به خوبی از هم باز کند و بیشترین میزان هوا را وارد ریه های خود کند و در هنگام بروز طوفان های شنی بینی خود را ببندد . هم چنین شتر دارای فک درازی است که به طور جانبی حرکت می کند و می تواند عمل جویدن را به خوبی انجام دهد . شتر می تواند بیشتر از هر حیوان دیگر بی آبی را تحمل کند ‌و اکنون آشکار شده است که شتر به علت اختلاف زیاد درجه حرارت بدنش می تواند آب بدن خود را حفظ نماید . زیرا که از این آب برای خنک کردن بدن استفاده نمی کند . درجه حرارت بدن شتر ثابت نیست و به آهستگی همراه با ارتفاع درجه حرارت محیط بالا میرود و این بدان معنی است که شتر آب بدن خود را از دست نمی دهد تا بدن خود را سرد نگه دارد ( که این کار در انسان از طریق عرق کردن صورت می گیرد ) و در هنگام شب ، هنگامی که درجه حرارت محیط پایین می رود درجه حرارت بدن شتر نیز کاهش یافته و در هنگام صبح در پایین ترین درجه خواهد بود . دمای بدن شتر می تواند در محدوده 7 درجه فارنهایت بالا و پایین برود در حالی که در انسان فقط در محدوده 1 درجه فارنهایت بالا و پایین می رود .

 

شتر

شُتُر یا اُشتُر را که در زبان پهلوی ushtar می‌گفتند حیوانی است نیرومند و تنومند با توش و توان بالا از خانواده شترسانان؛ نشخوارکننده و با دست و گردنی دراز. بر پشت خود یک یا دو کوهان دارد که ساختارش از پیه و چربی است. در دین اسلام گوشت او حلال است.اما ذبح آن با دیگر جانوران حلال گوشت متفاوت است و آن را نهر میکنند و اگر سر آن را مانند گوسفند قبل از نهر ببرند گوشت آن حلال نیست. شیرش نیز نوشیده می‌شود ولی بیشتر کاربرد بارکشی دارد. پشم و پوستش نیز برای ریسندگی و پارچه بافی و کفش دوزی کاربرد دارد. گونه‌های دیگری از شتر نیز در آمریکای جنوبی زندگی می‌کنند،به نامهای لاما ، الپاگا ، گوانا که دارای کوهان نیستد. شُتُر خصوصیات خاصی دارد که اهم آنها تحمل شرایط سخت صحرا و دمای گوناگون و به ویژه گرمای شدید تابستان وکمبود آب وعلوفه است ، همچنین ترکیب جسمانی شتر با دیگر جانوران اختلاف زیادی دارد، واین اختلاف باعث شده که شتر در طول ایام سال در صحرا زندگی کند واز بوته های ودرختچه های گوناگون صحرایی وکویری تغذیه نماید، حتی اینکه می‌تواند از بوته های شور و خاردار نیز تغذیه نماید. عرب ها از زمان‌های بسیار دور از شتر استفاده کرده و می‌کنند، وحتی به این حیوان اهلی لقب کشتی صحرا سفینة‌الصحراء داده‌اند. شتر حیوان مفیدی است وکاربردهای فراوانی دارد . این حیوان علاوه بر اینکه وسیله اصلی رفت و آمد ساکنین صحراست ، از سوئی دیگر می تواند غذای آدمی و وسایل مورد نیاز دیگر را به انسان عرضه کند و انسان می تواند بوسیله تغذیه با شیرشتر و گوشت شتر ، تا هفته ها در صحرا زنده بماند . هم چنین می توان از چربی کوهان به جای کره استفاده کرد و پشم شتر را در ساختن خیمه ها ، پتو ، فرش ،‌لباس های پشمی ،‌طناب و ریسمان به کار برد . هم چنین می توان از مدفوع خشک شده شتر برای روشن کردن آتش استفاده کرد و پس از کشتار شتر می توان از پوست آن برای ساختن کفش ، و مشک و غیره ، ....استفاده کرد . شتر از حیواناتی است که با محیط های خشک و بی آب و علف و صحرا سازگار شده واین سازگاری باعث شده است که به خوبی قادرباشد آب و هوای گرم و خشک ، بی آبی و کم غذائی را تحمل نماید . کوهان ، عضوئی قابل توجه در شتر است که فقط از چربی و عضلات تشکیل شده و در آن استخوانی وجود ندارد و شتر درشرایط بی غذائی تا چندین روز می تواند با اعتماد به وجود این چربی و سوخت و ساز آن زنده بماند. کف پای شتر حالت مخصوص به خود دارد و از دو بخش تشکیل شده است و کلفت و پهن است و مانع از این می شود که پای شتر درشن های ریز صحرا فرو رود . چشم های شتر دارای مژگان های بلندی است که به همراهی پلک ها ، چشم ها را از طوفان های شنی و از تابش شدید آفتاب محافظت می کند . منخرین شتر دارای شکاف های طولی است که شتر در هنگام تنفس می تواند بینی را به خوبی از هم باز کند و بیشترین میزان هوا را وارد ریه های خود کند و در هنگام بروز طوفان های شنی بینی خود را ببندد . هم چنین شتر دارای فک درازی است که به طور جانبی حرکت می کند و می تواند عمل جویدن را به خوبی انجام دهد . شتر می تواند بیشتر از هر حیوان دیگر بی آبی را تحمل کند ‌و اکنون آشکار شده است که شتر به علت اختلاف زیاد درجه حرارت بدنش می تواند آب بدن خود را حفظ نماید . زیرا که از این آب برای خنک کردن بدن استفاده نمی کند . درجه حرارت بدن شتر ثابت نیست و به آهستگی همراه با ارتفاع درجه حرارت محیط بالا میرود و این بدان معنی است که شتر آب بدن خود را از دست نمی دهد تا بدن خود را سرد نگه دارد ( که این کار در انسان از طریق عرق کردن صورت می گیرد ) و در هنگام شب ، هنگامی که درجه حرارت محیط پایین می رود درجه حرارت بدن شتر نیز کاهش یافته و در هنگام صبح در پایین ترین درجه خواهد بود . دمای بدن شتر می تواند در محدوده 7 درجه فارنهایت بالا و پایین برود در حالی که در انسان فقط در محدوده 1 درجه فارنهایت بالا و پایین می رود .

خصوصیات شتر لب های شتر دارای وسعت حرکتی خو بی است و لب بالائی به دو بخش تقسیم شده است و ملاحظه می گردد که لب پایینی در شترهای مسن بوضوح آویزان است . در این حیوان نیز ، همانند سایر نشخوار کنندگان برروی فک پائینی شتر فقط دندان پیشین وجود دارد و این دندان ها در فک بالائی وجود ندارد . دهان شتر همیشه باز است و حیوان صداهائ بلند و آزار دهنده ای از خود در می آورد و هنگامی که حیوان چنین صداهائی از خود در می آورد اگر به دهان او بنگریم در موخره دهان می توانیم توده ای سرخ رنگ را ببینیم که احیاناً تا بخش جلوئی دهان می رسد و به نظر می رسد که وظیفه این توده مرطوب کردن ناحیه انتهایی حنجره است و در نتیجه کمک می کند حیوان در برابر تشنگی مقاومت کند . ( این توده با لاخص درهنگام فصل جفتگیری ، که شتر نر مست بدون دلیل به دیگران حمله می کند ، و بیضه ها و مثانه و اجزای دیگر بدن را گاز می گیرد ، در خارج از دهان نیز مشاهده می گردد ) . شتر در بالای پس سر خود غده ای نرم و مرطوب دارد که وظیفه ترشحی آ‌ن در هنگام مستی شتر است . در حالی که بقیه اجزای بدن کاملا خشک می باشد . در ناحیه مفصل پاها ‌،پوست شتر کلفت و خشن می گردد که به آن پینه می گوئیم این پینه ها بیشتر در جاهائی از بدن مشاهده می گردد که شتر بر روی آنها می نشیند تا باقی بدن خود رااز اصطحکاک با زمین محافظت نماید و هم چنین شتر در ناحیه جناغ سینه نیز پینه بزرگی دارد که شتر را در هنگام نشستن بر روی زمین در حفظ تعادل کمک می رساند . کوهان شتر یک توده چربی است که حجم آن بر حسب شتر ، سن وی و سلامتی یا بیماری وی تغییر می یابد . پاهای شتر به گونه ای آفریده شده است که حیوان را در هنگام راه رفتن بر روی شن های نرم یاری کند ، ولی به هر حال این پاها با هر گونه زمینی به جز زمینهای گل آلود مناسبت دارد . اما سم های حیوان واضح و آشکار نبوده و در داخل بافت کراتینه کف پا فرار گرفته است . کف پا محکم بوده و دارای ناخن های سخت و کوتاهی در مقدمه است و هنگامی که کف پا بر روی زمین گذاشته می شود به خوبی منبسط می گردد و باعث تثبیت پا بر روی شن ها می گردد و این در حالی است که شتر با سختی فراوان بر روی زمین های گلی و لغزنده راه می رود . دستگاه گوارش شتر همچون سایر نشخوار کنندگان دارای معده چهارگانه است هر چند که هزار لای شتر ، رشد وتوسعه چندانی نیافته است . شتر دارای رفتار خاصی است . این حیوان هر چند که حیوانی بردبار و آرام است اما احیاناً وبه صورت ناگهانی مهاجم می گردد (بالاخص در فصل جفت گیری ) و به همین جهت بهتر است که در هنگام کار ،‌شتران نرو ماده از هم جدا گردند در اوقات دیگر شترها مطیع و آرام هستند . علی رغم اینکه در هنگام گرفتن افسار آنان و یا نهادن بار ، از خود صداهای بلند آزار دهنده در می آورند خطری نخواهند داشت و معمولا ً شتران اخته شده در مقایسه با شتران نر طبیعی آرام تر هستند . شتر نسبت به تحمل درد و در قبال بیماریها تا حدودی مقاوم تر از سایر دامها ست و هیچگونه علایم خستگی و ناراحتی از خود بروز نمی دهند . به همین جهت باید که به دقت آن ها را تحت نظر داشت زیرا در هنگام بیماری نیزبدون هیچگونه اظهار ناراحتی هم چنان به کار خود ادامه می دهند .

گزارش تصویری از جنگ شترها
 

شتر حيوان نشخوار كننده ، بدون شاخ و زوج سمي است كه به گروه پستانداران تعلق دارد . شتر داراي چهار اندام خلفي و قدامي بلند و قوي است كه هر كدام به كف پائي عريض و خشن منتهي مي گردد كه داراي ناخن هائي ضعيف و رشد نايافته بوده و براي راه رفتن بر روي شن هاي صحرا سازگاري يافته است اين حيوان داراي گردني دراز و منحني است . سر شتر مستطيل شكل و لب هاي بالائي او شكافته است . دندان هاي پيش و نيش وي قوي و برنده است و توانائي گاز گرفتن عميق را به حيوان داده است .
شتر آسيائي دو كوهانه است كه كوهان اول بر روي كمر و كوهان دوم بر روي كپل حيوان قرار دارد و شتر در آن اقدام به ذخيره سازي غذا مي كند . رنگ پشم اين گونه شترها سرخ – خاكستري است و پشم ها به صورت انبوه و بلند در پشت گردن و در اطراف بخش بالائي اندام هاي خلفي و قدامي رشد مي كنند. تعداد زيادي از اين گونه شترها در منطقه آسياي ميانه وجود دارد كه برخي از آنها جهت سواري مورد استفاده قرار مي گيرند.
گونه ديگر شتر ، شتر عربي يا يك كوهانه است كه اين شتر در صحراهاي كشورهاي عربي و آفريقائي وجود دارد .
شتر حيوان مفيدي است وكاربردهاي فراواني دارد . اين حيوان علاوه بر اينكه وسيله اصلي رفت و آمد ساكنين صحراست ، از سوئي ديگر مي تواند غذاي آدمي و وسايل مورد نياز ديگر را به انسان عرضه كند و انسان مي تواند بوسيله تغذيه با شير شتر و گوشت شتر ، تا هفته ها در صحرا زنده بماند . هم چنين مي توان از چربي كوهان به جاي كره استفاده كرد و پشم شتر را در ساختن خيمه ها ، پتو ، فرش ،‌لباس هاي پشمي ،‌طناب و ريسمان به كار برد . هم چنين مي توان از مدفوع خشك شده شتر براي روشن كردن آتش استفاده كرد و پس از كشتار شتر مي توان از پوست آن براي ساختن كفش ، و مشك و غيره ، ....استفاده كرد . شتر از حيواناتي است كه با محيط هاي خشك و بي آب و علف و صحرا سازگار شده واين سازگاري باعث شده است كه به خوبي قادرباشد آب و هواي گرم و خشك ، بي آبي و كم غذائي را تحمل نمايد .
كوهان ، عضوئي قابل توجه در شتر است كه فقط از چربي و عضلات تشكيل شده و در آن استخواني وجود ندارد و شتر درشرايط بي غذائي تا چندين روز مي تواند با اعتماد به وجود اين چربي و سوخت و ساز آن زنده بماند.
كف پاي شتر حالت مخصوص به خود دارد و از دو بخش تشكيل شده است و كلفت و پهن است و مانع از اين مي شود كه پاي شتر درشن هاي ريز صحرا فرو رود . چشم هاي شتر داراي مژگان هاي بلندي است كه به همراهي پلك ها ، چشم ها را از طوفان هاي شني و از تابش شديد آفتاب محافظت مي كند . منخرين شتر داراي شكاف هاي طولي است كه شتر در هنگام تنفس مي تواند بيني را به خوبي از هم باز كند و بيشترين ميزان هوا را وارد ريه هاي خود كند و در هنگام بروز طوفان هاي شني بيني خود را ببندد . هم چنين شتر داراي فك درازي است كه به طور جانبي حركت مي كند و مي تواند عمل جويدن را به خوبي انجام دهد . شتر مي تواند بيشتر از هر حيوان ديگر بي آبي را تحمل كند ‌و اكنون آشكار شده است كه شتر به علت اختلاف زياد درجه حرارت بدنش مي تواند آب بدن خود را حفظ نمايد . زيرا كه از اين آب براي خنك كردن بدن استفاده نمي كند . درجه حرارت بدن شتر ثابت نيست و به آهستگي همراه با ارتفاع درجه حرارت محيط بالا ميرود و اين بدان معني است كه شتر آب بدن خود را از دست نمي دهد تا بدن خود را سرد نگه دارد ( كه اين كار در انسان از طريق عرق كردن صورت مي گيرد ) و در هنگام شب ، هنگامي كه درجه حرارت محيط پايين مي رود درجه حرارت بدن شتر نيز كاهش يافته و در هنگام صبح در پايين ترين درجه خواهد بود .
دماي بدن شتر مي تواند در محدوده 7 درجه فارنهايت بالا و پايين برود در حالي كه در انسان فقط در محدوده 1 درجه فارنهايت بالا و پايين مي رود
خصوصيات شتر

لب هاي شتر داراي وسعت حركتي خو بي است و لب بالائي به دو بخش تقسيم شده است و ملاحظه مي گردد كه لب پاييني در شترهاي مسن بوضوح آويزان است . در اين حيوان نيز ، همانند ساير نشخوار كنندگان برروي فك پائيني شتر فقط دندان پيشين وجود دارد و اين دندان ها در فك بالائي وجود ندارد . دهان شتر هميشه باز است و حيوان صداهائ بلند و آزار دهنده اي از خود در مي آورد و هنگامي كه حيوان چنين صداهائي از خود در مي آورد اگر به دهان او بنگريم در موخره دهان مي توانيم توده اي سرخ رنگ را ببينيم كه احياناً تا بخش جلوئي دهان مي رسد و به نظر مي رسد كه وظيفه اين توده مرطوب كردن ناحيه انتهايي حنجره است و در نتيجه كمك مي كند حيوان در برابر تشنگي مقاومت كند . ( اين توده با لاخص درهنگام فصل جفتگيري ، كه شتر نر مست بدون دليل به ديگران حمله مي كند ، و بيضه ها و مثانه و اجزاي ديگر بدن را گاز مي گيرد ، در خارج از دهان نيز مشاهده مي گردد ) .
شتر در بالاي پس سر خود غده اي نرم و مرطوب دارد كه وظيفه ترشحي آ‌ن در هنگام مستي شتر است . در حالي كه بقيه اجزاي بدن كاملا خشك مي باشد . در ناحيه مفصل پاها ‌،پوست شتر كلفت و خشن مي گردد كه به آن پينه مي گوئيم اين پينه ها بيشتر در جاهائي از بدن مشاهده مي گردد كه شتر بر روي آنها مي نشيند تا باقي بدن خود رااز اصطحكاك با زمين محافظت نمايد و هم چنين شتر در ناحيه جناغ سينه نيز پينه بزرگي دارد كه شتر را در هنگام نشستن بر روي زمين در حفظ تعادل كمك مي رساند . كوهان شتر يك توده چربي است كه حجم آن بر حسب شتر ، سن وي و سلامتي يا بيماري وي تغيير مي يابد .
پاهاي شتر به گونه اي آفريده شده است كه حيوان را در هنگام راه رفتن بر روي شن هاي نرم ياري كند ، ولي به هر حال اين پاها با هر گونه زميني به جز زمينهاي گل آلود مناسبت دارد . اما سم هاي حيوان واضح و آشكار نبوده و در داخل بافت كراتينه كف پا فرار گرفته است . كف پا محكم بوده و داراي ناخن هاي سخت و كوتاهي در مقدمه است و هنگامي كه كف پا بر روي زمين گذاشته مي شود به خوبي منبسط مي گردد و باعث تثبيت پا بر روي شن ها مي گردد و اين در حالي است كه شتر با سختي فراوان بر روي زمين هاي گلي و لغزنده راه مي رود .
دستگاه گوارش شتر همچون ساير نشخوار كنندگان داراي معده چهارگانه است هر چند كه هزار لاي شتر ، رشد وتوسعه چنداني نيافته است . شتر داراي رفتار خاصي است . اين حيوان هر چند كه حيواني بردبار و آرام است اما احياناً وبه صورت ناگهاني مهاجم مي گردد (بالاخص در فصل جفت گيري ) و به همين جهت بهتر است كه در هنگام كار ،‌شتران نرو ماده از هم جدا گردند در اوقات ديگر شترها مطيع و آرام هستند . علي رغم اينكه در هنگام گرفتن افسار آنان و يا نهادن بار ، از خود صداهاي بلند آزار دهنده در مي آورند خطري نخواهند داشت و معمولا ً شتران اخته شده در مقايسه با شتران نر طبيعي آرام تر هستند . شتر نسبت به تحمل درد و در قبال بيماريها تا حدودي مقاوم تر از ساير دامها ست و هيچگونه علايم خستگي و ناراحتي از خود بروز نمي دهند . به همين جهت بايد كه به دقت آن ها را تحت نظر داشت زيرا در هنگام بيماري نيزبدون هيچگونه اظهار ناراحتي هم چنان به كار خود ادامه مي دهند .
توليد مثل

شتر نر بر خلاف شتر ماده داراي فصل جفتگيري است و اين فصل جفتگيري متناسب با هنگام آمادگي شتر ماده جهت باروري است، و فصل جفتگيري در نيمه كره شمالي در ماه هاي آخرفصل زمستان است و دوره يا فصل مستي شتر ناميده مي شود ودر صورت وجود علوفه كافي فصل جفت گيري ازماه دسامبر آغاز شده و تا ماه مارس ادامه مي يابد . به هرحال شتر در ماه فوريه در حالت هيجان جنسي خواهد بود و علايم اين هيجان واضح و آشكار است و احتياج به شرح فراوان ندارد . چرا كه در چنين حالتي كه كام نر حيوان بزرگ شده و از دهان بيرون مي زند و اين امر بسيار واضح وآشكار خواهد بود . معمولاً بزرگترين و قويترين شتر گله اقدام به باروري شتران ماده مي نمايد ، و چنانچه دو شتر نر در حالت مستي در يك زمان وجود داشته باشند ،‌آن دو به جنگ پرداخته و شتر پيروز است كه اقدام به جفتگيري با شتران ماده نموده و شتر شكست خورده حالت مستي خود را از دست مي دهد .
در اين فصل ، معمولا ًشتر نر به حيوانات ديگر و حتي انسان حمله مي كند و به آنها صدمات فراوان وارد مي كند و در اين فصل شترها كثيف ، آزار دهنده و كم رشد مي شوند و جهت جلوگيري از چنين مسائلي اقدام به اخته نمودن شتران كاري و باركش مي نمايند. ولي اخته كردن اگر در شتران كمتر از 6 سال سن انجام شود ، خود باعث حدوث تغييرات ناخوشايندي از لحاظ رشد استخوان ها و عضلات و قدرت تحمل شترها مي گردد. از سوئي ديگر اگر اخته كردن بعد از 6 سالگي انجام شود ممكن است كه عمل اخته كردن برايش خطرناك باشد و بهترين راه براي كنترل شتران اخته نشده در فصل مستي ، اين است كه آنان را به كار سخت و طاقت فرسا به گمارند . شتر در اين دوره بايد تمامي وظايف خود را انجام دهد و نبايد او را به حال خود رها كرد .
معمولا ًخطراتي را كه شتر مي تواند به انسان وارد آورد گاز گرفتن است كه اين كار به وسيله دندان هاي نيش خود انجام مي دهد و به همين جهت بهتر است كه اين دندان ها رابا سوهان سائيده و كند ساخت تا ضرر ناشي از آنها كمتر شود .
باروري شتر ماده درسن چهار سالگي شروع مي شود و ممكن است كه تا مدت 15 سال به زاد و ولد بپردازد و معمولاً شتر ماده هر دو سال يك بار مي زايد و مدت حاملگي شتر در حدود يك سال به طول مي انجامد و شتر ماده به مدت 6-12 ماه از بچه شتر مراقبت و نگهداري مي كند .
بچه شتر در هنگام ولادتش ضعيف و ناتوان است ولي بعد از 24 ساعت از زايمان مي تواند به دنبال مادر خود راه برود و اگر قافله شترها در حالت حركت باشند و امكان توقف موجود نباشد معمولا ًبچه شتر تازه بدنيا آمده را در داخل خورجيني نهاده و بر پشت شتر ديگري مي بندند و شتر ماده به دنبال اين شتر حركت خواهد كرد .
شتر ماده روزانه (5/4ليتر ) شير مي دهد و اين ميزان شير بر حسب ميزان تغذيه شتر و وضعيت سلامتي او تغيير مي يابد . دوره شير دهي معمولا ً از 7 تا 18 هفته طول مي كشد و بچه شتر معمولا ً در سن 15 ماهگي از شير گرفته مي شود . از شير شتر كره نيزگرفته مي شود .

تغذيه

شتر حيواني است كه در تغذيه علاوه بر علوفه مي تواند از درختان ،‌درختچه ها و علوفه خشك استفاده كند و با اضافه كردن حبوبات به جيره غذايي شتر ديده شد كه اين شتران بيشتر از شتران ديگري كه فقط بر درختچه ها تغذيه مي كرده اند فعاليت كاري داشته اند . ولي به هر حال تغذيه بيش از حد با حبوبات نيز مي تواند خطر آفرين باشد زيرا كه دستگاه گوارش شتر توانائي هضم مقدار زياد حبوبا ت را ندارند به همين جهت بايد در جيره غذايي شتر ميزان كمي ازكنستانتره و حبوبات باشد . همچون ساير نشخوار كنندگان شتر نيز بايد به مقدار كافي علوفه تناول كند و همچنين بايد به شتر بعد از غذا خوردن مدتي استراحت داد تا بتواند نشخوار كند . به هر حال مدت چراي شتر بايد 6 ساعت در روز باشد . شتران خوردن گياهان و درختچه هاي كوچك را ترجيح مي دهند ولي قدرت تميز گياهان سمي را از غير سمي ندارند. كاه و ساقه محصولات كشاورزي از غذاهاي مفيد براي تغذيه شتران به شمار مي روند . شتر توانائي خوردن علوفه و گياهان غير ثابت و متحرك را ندارند يعني فقط مي تواند گياهان و علوفه متصل به زمين يا درختان را بخورد . و به همين جهت براي شتر خوردن گياهان درو شده مشكل است . به هر حال شتران قدرت تميز غذائي ندارند و ممكن است كه اقدام به خوردن لباس ،‌گليم ، افسار و لجام بنمايد .
اما از لحاظ نوشيدن آب ،‌شتر هر چه بيشتر كار كند به آب بيشتري نياز دارد و شتر مي تواند تا چند روز بدون نوشيدن آب زنده بماند . ولي بهتر است در صورت امكان در هر روز سيراب گردد و اگر شتر در مدت زيادي تشنه بود بايد در هنگام رسيدن به آب از پي در پي و به سرعت آب خوردن وي جلو گيري كرد جهت اين كار بايد در آغاز مقداري آب به او داده شود و سپس مدتي بعد باقيمانده آب را بنوشد .
شتران معمولا ً آب راكد را بر آب جاري ترجيح ميدهند وشتر بايد در هنگام ظهر كه آب گرم شده است آب بنوشد .

تعيين سن

دندان هاي شيري فك پايين مدت كوتاهي پس از تولد ظاهر مي گردند و بعد از دو ماه هر 6 دندان پيش كامل مي گردند و بعد از حوالي 12 ماه آن دندان ها سائيده مي گردند ولي هم چنان براي مدت 3 سال باقي مي مانند ولي در اين مدت بسيار سائيده مي گردند و هنگامي كه شتر به چهار سالگي رسيد فاصله ميان اين دندانها از هم زياد مي شود و فائده آن در چرا كاهش مي يابد . وقتي شتر به سن 5/4تا 5 سالگي مي رسد دندان هاي دائمي آغاز به ظهور مي كنند و در آغاز دندانهاي پيش دائمي ظاهر مي شود و هر سال دو دندان از دندان پيش ظاهر مي گردد. و هنگامي كه شتر به سن 7 سالگي رسيد تمامي دندان هاي فك پائيني او كامل خواهند بود و اضافه بر آن داراي دو نيش نيز خواهد بود كه در دو سوي فك پائيني وجود خواهند داشت . اين نيش ها وقت معيني براي ظهور ندارند ولي معمولا ً در سن 8 سالگي كامل مي گردند . اما در فك بالائي سه جفت دندان وجود دارد كه در دو سوي فك قرار گرفته اند و شبيه دندان نيش هستند و رشد و نمو آنها در سن 5-6 سالگي شروع شده و در سن 8 سالگي كامل مي گردد . در فك بالائي شتر هم چون گاو دندان هاي پيش وجود ندارد .

شتران كار و باركش

شتران كار و باركش را بايد صبح ها و غروب ها در مرتع رها كرد تا چرا كنند اين شتران را نبايد بيش از 8 ساعت به كار واداشت . هنگامي كه شتر سه ساله مي شود مي تواند بارهاي سنگين را به وزن 125 تا 255 كيلوگرم و براي مسافت 23 كيلومتر در روز حمل كند . اين توانائي شتر سالم در حالت شرايط معمولي است و هميشه بايد توجه داشته باشيم كه شتر حيوان بردباري است و هيچگونه نشانه اي دال بر خستگي ،‌ناراحتي و تشنگي و گرسنگي و درد از خود بروز نمي دهد و به همين جهت ممكن است كه در اثر يكي از آنها ناگهان بر روي زمين بيفتد و تلف شود .
سرعت شتر در شرايط مناسب 5/4 كيلومتر در ساعت است . اما شتر سواري مي تواند 125 كيلوگرم بار را بردارد و با سرعت 5/7تا 9 كيلومتر در ساعت حركت نموده و درروز مسافتي معادل 48 كيلومتر بپيمايد . در هر ساعت بايد ده دقيقه به شتر استراحت داده شود و ادرار شتر به ميزان كم و به تدريج خارج مي شود و اين كار چندين دقيقه به طول مي ا نجامد .
شتران در هنگام شب كه درجه حرارت محيط پايين مي آيد در برابر سرما حساسيت دارند به همين جهت بايد رو اندازي مخصوص براي آنها فراهم كرد . شتران تا سن 15تا 20 سالگي مي توانند بارهاي سنگين را تحمل كنند و تا سن 30سالگي يا بيشتر مي توانند بعضي از كارهاي سبك را انجام دهند . بعضي از شترها ممكن است تا 50سالگي عمر كنند .
در هنگام باركشي از شتر بايد توجه كرد كه زين مناسب باشد و ايجاد زخم بر روي پشت شتر نكند وچه بسا ديده شده كه درمان زخم هاي پهلوي شترها تا مدت ها به درازا كشيده شده است و به همين جهت بهتر است كه در زير زين پارچه هاي مناسبي قرار داد تا از فشار زين بر روي شتر كاسته شود و هر از چندي بايد اقدام به تعويض اين پارچه ها گردد . اين كار مي تواند تا حدود زيادي از ايجاد زخم و جراحات بر روي پشت شتر جلوگيري نمايد .

• شب عيد است و يار از من چغندر پخته مي خواهد گمانش مي رسد من گنج قارون زير سر دارم!

نیش اشتر نه از ره کین است          نوشداروی زخم دیرین است

آرزوی تمامی شتران                 خواندن نسخه ای دگر زین است

گشته ام جمله راه حلها را             بهترین مرهم و دوا این است

نیشی از این شتر اگر خوردی    نوش جانت بخور که تسکین است

درشترنامه شرح حال بزول            بازخوانا که جای تحسین است

گر تو هم تلخ نیشکی داری            باز کن! هندوانه شیرین است

شتر (Camel)

شُتُر یا اُشتُر را که در زبان پهلوی ushtar می‌گفتند حیوانی است نیرومند و تنومند با توش و توان بالا از خانواده شترسانان؛ نشخوارکننده و با دست و گردنی دراز. بر پشت خود یک یا دو کوهان دارد که ساختارش از پیه و چربی است. در دین اسلام گوشت او حلال است. شیرش نیز نوشیده می‌شود ولی بیشتر کاربرد بارکشی دارد. پشم و پوستش نیز برای ریسندگی و پارچه بافی و کفش دوزی کاربرد دارد. گونه‌ای شتر نیز در آمریکای جنوبی زندگی می‌کند به نام لاما که دارای کوهان نیست. شُتُر ممیزات خاصى دارد نسبت به سایر حیوانات دیگر، اهم آنها زندگى کردن با شرایط سخت صحراء ودر دماى مختلف و مخصوصا گرماى شدید تابستان وکمبود آب وعلوفه در مناطق انتشار این حیوان پر برکت. همچنین ترکیب جسمانى شتر با دیگر حیوانات اختلاف زیادى دارد، واین اختلاف باعث شده که شتر در طول ایام سال در صحرا زندگى کند واز درختهاى مخلف صحرایی وکویرى تغذیه نماید، حتى اینکه مى تواند از درختهاى شور و خاردار نیز استفاده وتناول نماید. عرب‌ها از زمان‌هاى بسیار دور از شتر استفاده کرده و مى‌کنند، وحتى به این حیوان اهلی لقب کشتی صحرا (سفینة‌الصحراء) داده‌اند.

 

خلقت شتر
بقلم فراس نور الحق :

آیا آنان به شتر نمى‏نگرند که چگونه آفریده شده است؟!  وبه آسمان نگاه نمى کنند که چگونه بر افراشته شده است؟! وبه کوهها نمى نگرند که چگونه نصب و پابرجاى شده اند؟! و به زمین نگرند که چگونه پهن وگسترانیده شده است؟! تو پند بده و یادآورى کن چرا که تو تنها پند دهنده و یاد آورى کننده اى وبس ، تو بر آنان چیره و مسلّط نیستى.
 

خانواده شتر یکی از کوچکترین خانواده‌ها در میان جانوران می‌باشد. بجزشتر دوکوهانه وچهار کوهانه چهار نوع دیگر از این خانواده وجود دارد .خلقت شتر یک شکل عجیب است که داراى سر و اسرار مى باشد .

گـوشـهـا :
 گـوشـهـای آن کـوچکـ و پـوشـیـده از مـوهـای پـرپـشـت و بهم چسبیده است، که باعث می شود شن و ماسه داخل گوش آن نروند.

سوراخ بینی :

 پـوسـته مـخاطی سوراخ بینی آن سطح خیلی پهنی دارند که راه نفوذ برای شن و ماسه به داخل بینی باقی نمی گذارند، ولی نم و رطوبت لازمه هـوای تـنـفـس را از هـوا می مکند و جذب می کنند.

پلک چشم :
 مژه های آن خیلی پرپشت و کیپ همدیگر هستند که باعث می شود شن و ماسه و سـنگـریـزه هـای اطـراف به درون چشم وی نـفـوذ نکنند.

پاهاى شتر:
پاهاى شتر طبعیتا دراز بوده و از تناسق خوبى برخوردار مى باشد که باعث بلند نگاه داشتن جسمش مى باشد تا  از غبار وآلودگى زمین در امان بماند .

کف پاى شتر:

کف پهن پای آن با یک قشر شاخه ای مجهز شده که باعث می شـود پای آن در شن و مـاسـه فـرو نرود. و پا را در مـقـابل ماسـه هـای تیز و گرم نیز محافـظـت می کند.

معده:

روده ی شتر سلولهای جذب آب دارد. این سـلـولـهـا قـسـمـت زیـادی از آب مـصـرف شـده مـوجود در غذای روده را جذب می کنند و برای بدن نگه می دارند. (به این خاطر سرگین آن خیلی خشک است).

درازى گردن آن :

خداوند در قران کریم به شتر اهمیت زیاد داده است بخاطر اینکه در نزد عربها این یک حیوان خیلى محبوب بود . شتر گردن دراز دارد تا بتواند گیاهان دشت وصحرا که خشک و خاردار هستند را بخورد، ونیز از درختهاى بلند استفاده نماید. درازى گردن شتر در وقت بلند شدن از  زمین به او کمک می کند و این خود در حقیقت یک نوع سرى مى باشد که خداوند در آن خلق نموده است .تکـیه گاهـهای وی در حالت نشستن (یعنی زانوها، آرنجها، وسینه) از قـشـر کلفـتِ پوستِ مرده تشکـیل شده است. این قـشـر گرما را خنثی می کند و باعث می شود بدن آن زخم نشود مقاومت آن در مقابل حرارت می تواند خـیـلـی تغـیـیـر کـند ضمن اینکه از پستانداران است.حرارت بدن وی بین 34 تا 41 درجه در تغییر است. وقتی دما بالا برود دمای بدن وی نیز بالا می رود، این امر باعـث می شـود تـا در دمـای مـشـخص نیازی به عرق کردن برای خنک کردن خود نداشته باشد. و در مصرف آب خود صرفه جوئی کند. داخـل دهـان آن از پوست سفـت و سخـت پـوشـیـده شـده کـه باعـث می شود بتواند گیاهان دشت و صحرا که خشک و خاردار هستند را بخورد و زخمی نشود کوهان آن محل ذخیره انرژی است. ضمن اینکه چربی آن قشری برای مقابله با گرما نیز هست.
سطح کمر آن باریک است. که باعث می شود تابش گرم و سوزان نیم روزی خورشید، فقط به قسمت کمی از بدن وی بطور مـؤثر بـتابـد. و در شرایط تابش قبل از نیم روز یا بعد از آن که خورشید مایل می تابد، اگـر مـجـبـور باشد در آفـتـاب باشـد، رو به خـورشید و یا پـشـت به خـورشید زمین گیر می شود. که این نیز بنوبه ی خود باعث می شود تابش مؤثر خـورشید سوزان را خـنـثی کند. به این ترتیب شتر می تواند گرمائی که خیلی از حیوانات دیگر را می کشد تحمل کند.کلیه های وی قسمت زیادی از آبهای مصرف شده را دوباره پس می گیرند، (به این خاطر ادرار آن غلیظ  ومحکم است). پوست پـشـمی آن باریک و نرم است. هم گرما را خنثی می کند و هم بدن را خنک می کند. به این خاطر در بسیارى از کشورها پشم شتر با قیمت عالى به فروش مى رسد، که از آن خیمه و یا فرشهاى مظبوط مى سازند تا درجه حرارت را کم کند .
شتر وقـتی ادرار می کند، دم خود را می جنباند تا ادرار به پـاهـا پاشیده شود. به این شکل با خیس و مرطوب کردن خود به خنک شدن خود کمک میکند. شکم وی خیلی بزرگ است. می تواند تا 200 لیتر آب بنوشد. علاوه بر آن مجراها و منابع ذخیره آب نیز دارد. که هنگام آب خوردن آنها را نیز پر می کند. مجرای خون وی در اعماق  بدن قـرار نگرفـته بـلکه زیر پوست گردن و در پاها و پهـلـوهـا قرار گرفته است. این باعث می شود که گرمای بدن را بیشتر به سطح بدن منتقل کند. و سـرخ رگـهـا حتی در شـرایـطـی که تقـریـباً بی آب باشند و در وضعیت تقریبی معادل یک دویست هزارم حجم واقعی خود، باز هم می توانند اکسیژن را به نقـاط مختـلف بدن منتقل کنند. شتر در واقع به حساب دشت و صحرا پرداخته شده است. یعنی برای گرما، کـمـبـود آب، شـن و مـاسـه. کـسـانی می گـویـند دلیلی برای وجود خدا نمی بینند. قرآن آنها را به مطالعه پدیده های طبیعی مراجعه می دهـد. انـتـخـاب شتر از میان سایر حیوانات برای مطالعه، به این معنی است که وی چیزهای خاصی دارد. بر اساس شـناختی کـه ما امروزه از بافت بـیـولـوژیکی شـتـر داریـم نـیز در واقع همینطور هم هست، و می بینیم که در ساختار آفرینش شتر مغز و انـدیـشـه و حساب و کتاب خوابیده است، که اسرار آن را خالق آن می داند.
در حالـیکـه در گذشته مردم فکر می کردند که تحمل شتر زیاد است نه اینکه چیز خاصی در آن می دیدند.
بر اساس تحقیقات منتشر شده از سوی متخصصان سازمان جهانی بهداشت، با توجه به خواص مفید فرآورده های شتر، چندین میلیون مشتری بالقوه در جهان عرب و ده ها میلیون نفر دیگر در اروپا، آمریکا و آفریقا، باعث می شود که تولید و صدور این فرآورده ها بازاری پر رونق را ایجاد کند.
در بعضى مناطق جهان شتر به عنوان وسیله ای برای حمل و نقل و براى وارد و صادر کردن مواد غذائى بوده در حکم ماشین استخدام مى شود این  سبب شد که مردمان افریقا شروع به تربیت شتر بپردازند.

سفینه صحرا
شترداری به درازای تاریخ زندگی عربها در شنزارهای گرم و خشک جزیره عربستان و صحراهای شمال و شرق آفریقاست . آنها در مسیر تاریخ از گوشت شترها خورده اند، از پشم و پوست آنها استفاده کرده اند و در جنگ ها و در مسیر راهها به راندن شترها پرداخته اند. سؤال اینجاست که شترها چرا در مقایسه با سایر حیوانات اهلی گردن دراز دارد تا بتواند گیاهان را از شاخهاى درختها بخورد؟
خاصیتهای مفید شتر، این حیوان در تمام نقاط جهان، از جمله در اورپا، کمتر  مورد توجه بوده است؟! علاوه بر این، مردمان آن مناطق می گویند که کشف نفت در کشورهای عرب حاشیه خلیج که ثروتمند شدن مردم این مناطق را به دنبال داشته، انگیزه پرورش شتر در این مناطق (به عنوان یکی از مناطق اصلی پرورش شتر) را تضعیف کرده است.
آنها می گویند با سرازیر شدن خودروهای قدرتمند بیابانگرد به این مناطق، شتر حتی به عنوان وسیله ای برای حمل و نقل نیز، جایگاه خود را از دست داده است. با تمام این اوصاف، عده زیادی در خاورمیانه به شترداری به عنوان یک سنت نگاه می کنند و سعی می کنند به آن ادامه دهند. مسابقه شتر رانى که از سرگرمی های جذاب ثروتمندان و امیرزادگان عرب است همه ساله پر رونق تر از پیش در چند کشور عربی برگزار می شود. پس از اینکه این مسابقات به دلیل استفاده از خردسالان برای شتردوانی مورد انتقاد جامعه جهانی قرار گرفت، دست اندرکاران مسابقات شتردوانی، از روبات بجای سوارکار استفاده کردند.

شیر شتر
ممکن است به عنوان تازه ترین اغذیه مقوی وارد بازار شود و قفسه مغازه های فروشنده مواد غذایی سالم را پر کند.
سازمان ملل خواستار فروش شیر شتر به غرب شده است. این شیر سرشار از ویتامین بی و سی است و ۱۰برابر شیر گاو آهن دارد. شیر شتر که کمی شورتر از شیر معمولی است بطور گسترده ای در جهان عرب مصرف می شود و برای تولید پنیر بسیار مناسب است. برخی از مهمترین پخش کنندگان مواد غذایی برای فروش این محصول در بریتانیا ابراز علاقه کرده اند. علاوه بر مواد معدنی و ویتامین، تحقیقات نشان داده که پادتن های موجود در شیر شتر ممکن است برای غلبه بر بیماری هایی نظیر سرطان، ایدز، آلزایمر و هپاتیت مفید واقع شوند. در همین حال تحقیقات برای یافتن نقش آن در کاهش تاثیر دیابت و بیماری های قلبی نیز ادامه دارد.
تولیدکنندگان  می خواهند تا فروش این محصول به غرب را آغاز کنند. این سازمان امید دارد گروه های کمک کننده و سرمایه گذاران به توسعه این بازار کمک کنند. یکی از مسئولان این سازمان می گوید: "استعداد این محصول عظیم است. شیر، پول است".
یکی از مشکلات در ارتباط با این محصول که هنوز حل نشده باقی مانده ناسازگاری آن با دمای بسیار بالاست و باید برای افزایش زمان مصرف آن فعالیت های بیشتری صورت گیرد. بعضى علماى بهداشتى گفتند "شیر شتر می تواند افزوده مفیدی برای رژیم های غذایی باشد چرا که دارای کلسیم و ویتامن ب است و از چربی کمتری نسبت به شیر معمولی گاو برخوردار است". "با این حال این شیر گران تر از شیر گاو است و مزه ای دارد که ممکن است برخی از مردم از آن خوششان نیاید.

(أَفَلَا یَنظُرُونَ إِلَى الْإِبِلِ کَیْفَ خُلِقَتْ) آیا آنان به شتر نمى‏نگرند که چگونه آفریده شده است؟!
خلقت شتر یک نوع معجزه اى بوده که خداوند متعال بنا بر عظمت خویش آفریده است تا منکرین حق رجوع از ضلالتشان برگردانند.از نگاه شکل همچون یک شىء غریب مى باشد که بیننده آن در تعجب مى افتد.

منابع: